Crkva posvećena Sv. Arhanđelu Mihailu, nastala je najverovatnije u 14. veku i predstavlja izuzetno poštovano kultno svetilište. Pominje se u 15., 16. i 17. veku, kada je bila jedan od kultnih i duhovnih centara u Srednjem Polimlju. Zapusteo je najverovatnije u 18. veku kada su iz njega odnete mošti Grigorija Kumaničkog. U starim srpskim zapisima i natpisima piše da su se prilikom rušenja manastira razdrobile mošti Grigorija Kumaničkog na čestice. Jedan deo moštiju je čuvan u kući Antonija Simonovića u Bijelom Polju, dok je drugi do nađen u manastiru Dragoviću kod Drniša sa zapisom na papiru iz 18. veka i dva pečata manastira Kumanice i potpisom jeromonaha Nikodina. U istoriji je takođe poznato da se u samoj crkvi čuvalo znamenito Kumaničko Četvorojevanđelje, koje je 1604. godine kao poklon ovom manastiru priložio jeromonah Zaharije. Ovaj značajni rukopis nastao je početkom 16. veka, a ilustracije u njemu potiču iz 14. i 16. veka. Prilikom arheoloških radova u oltarskom delu, u đakoniku ispod same površine zemlje, pronađen je sarkofag nepoznatog sveca. Arheolozi su utvrdili da je kumanički sarkofag jedan od najznačajnijih srednjovekovnih nalaza koji je kod nas pronađen.

Kumanica je jedan od retkih srednjovekovnih manastira kome poštovanje vekovima ukazuju i pripadnici drugih veorispovesti, pre svega muslimani, koji ga kao i pravoslavni Srbi, vezuju za moći izlečenja i isceljenja, koja su se tokom njegove duge istorije ovde i dešavala. Iako se manastir nalazi na teritoriji opštine Sjenica do obnovljenog manastira dolazi se magistralnim putem od Prijepolja prema Bijelom Polju, na ulazu u limski kanjon, koji povezuje most od koga se na udaljenosti od oko 300 metara nalazi manastir.